Γαλαξίες ακανόνιστου σχήματος
Γαλαξίες ακανόνιστου σχήματος
Οι αλληλεπιδράσεις γενικότερα ή ακόμα και οι συγκρούσεις (ή συγχωνεύσεις) μεταξύ των γαλαξιών είναι πολύ σημαντικές στην εξέλιξη τους στον χρόνο. Τέτοιες συγκρούσεις έχουν συμβεί και στον δικό μας γαλαξία στο παρελθόν. Η πιο σημαντική όμως είναι αυτή που πρόκειται να γίνει με τον γαλαξία της Ανδρομέδας.
Σε μερικές περιπτώσεις οι αλληλεπιδράσεις είναι τόσο βίαιες με αποτέλεσμα το αρχικό σχήμα των γαλαξιών που συμμετέχουν σε αυτές να αλλοιώνεται σημαντικά, λόγω των βαρυτικών δυνάμεων που ασκεί ο ένας στον άλλο. Οπότε είτε αυτοί οι γαλαξίες ήταν ελλειπτικοί είτε σπειροειδείς τελικά καταλήγουν να μην έχουν ούτε κάποιον πολύ φωτεινό πυρήνα, ούτε σπείρες, και δεν μοιάζουν με κανένα από τα δυο βασικά μορφολογικά είδη γαλαξιών.
Ένα χαρακτηριστικός ακανόνιστος γαλαξίας είναι ο NGC 1427A που φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα. Βρίσκεται σε απόσταση 62 εκατομμυρίων ετών φωτός, στον αστερισμό Κάμινο, του νοτίου ημισφαιρίου. Όπως συμβαίνει και στους περισσότερους γαλαξίες σαν τον NGC 1427A, οι ισχυρές βαρυτικές αλληλεπιδράσεις έχουν οδηγήσει στην δημιουργία πολλών περιοχών με μεγάλη συγκέντρωση σε σκόνη και αέρια, στις οποίες δημιουργούνται πολλά νέα άστρα.
©NASA, ESA, and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Οι περιπτώσεις τέτοιων γαλαξιών δεν είναι καθόλου σπάνιες. Υπολογίζεται ότι περίπου 20-25% των γαλαξιών στο σύμπαν είναι ακανόνιστου σχήματος. Γιαυτό και από μόνοι τους αποτελούν έναν ξεχωριστό μορφολογικό τύπο (στα αγγλικά θα τους βρείτε ως Irregular galaxies). Οι πιο διάσημοι ακανόνιστοι γαλαξίες, δεν είναι ορατοί στον δικό μας (βόρειο) ουρανό, αλλά σίγουρα τους γνωρίζετε. Αυτοί είναι τα Μαγγελανικά Νέφη. Όπως και τα Μαγγελανικά Νέφη, έτσι και οι περισσότεροι γαλαξίες αυτού του τύπου είναι συνήθως μικρότεροι από τους περισσότερους ελλειπτικούς και σπειροειδείς γαλαξίες.
©NASA/ESA, Hubble
Δύο γαλαξίες δεν χρειάζεται καν να συγκρουστούν για να αρχίσει να αλλοιώνεται η μορφή τους. Ο NGC 4485 είναι χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα, καθώς πολύ κοντά του βρίσκεται ένας αρκετά μεγάλύτερος του, ο NGC 4490, ο οποίος λόγω της ισχυρής βαρύτητας του έχει καταφέρει να τον αλλοιώσει.
Λόγω αυτής της αλληλεπίδρασης με τον NGC 4490, είναι εύκολο να διακρίνετε στην δεξιά πλευρά του NGC 4485 τις πολύ λαμπερές περιοχές στις οποίες δημιουργούνται νέα αστέρια. Το ίδιο συμβαίνει βέβαια και στην περιοχή του NGC 4490 η οποία έλκεται αντίστοιχα από τον NGC 4485.